Boyun Fıtığı

Boyun Fıtığı (Servikal Disk Hernisi) Nedir?

Omurga, omur denilen birbirine bağlı kemikler serisinden oluşur. Omurlar birbirine, bir disk ve “faset” eklemleri denilen küçük eklemlemlerle bağlıdır. Bir omuru diğerine bağlayan sağlam bağlantılı dokulardan oluşan disk, vertebraların arasındaki bir yastık ya da amortisör gibi görev yapar. Disk ve faset eklemleri birlikte çalışarak hareketlerinize, eğilmenize, boynunuzu ve sırtınızı döndürebilmenize imkan sağlar.

Disk, “anulus fibrosus” adı verilen sert dış tabakadan ve “nükleus pulposus” adı verilen jel kıvamında merkez yapıdan oluşur. Yaşlanmayla beraber diskin merkez yapısı su içeriğini kaybetmeye başlayabilir ve diskin fonksiyonlarında bozulmaya yol açabilir. Disk merkez tabakasında bozulmalar olabileceği gibi, dış tabaka da zedelenme ve yırtılmalar meydana gelebilir. Bu durumda, diskin merkez yapısı dış tabakadaki yırtıktan, sinirler ve omuriliğin geçtiği kanala doğru taşmasına neden olabilir. Bu duruma disk hernisi (fıtık) adı verilir. Bu olay boyunda meydana geldiği zaman servikal disk hernisi (boyun fıtığı) adı verilir. Servikal disk hernisi sinirlere baskı yapabilir ve kollara doğru yansıyan ağrıya, yanmaya, his kaybına veya kuvvet kaybına yol açabilir. Bazen servikal Boyun Fıtığı omurilik üzerinde baskıya neden olabilir. Bu durumda hem kollarda hem de bacaklarda uyuşmalara, kuvvet kusurlarına, yürüme bozukluklarına, idrar ve barsak fonksiyonlarında bozulmalara neden olabilir.

Tanı Nasıl Konur?

Öncelikle ağrının başlangıç zamanı, şekli, karakteri ve yayılma yerleri sorgulanmalıdır. Kollarda kas kuvvetleri, duyu ve refleks değişikleri değerlendirmek için sinir sistemi muayenesi yapılır. Boyun Fıtığının şiddeti ve yeri hakkında fikir sahibi olunur. Bu muayene, direkt grafi, bilgisayarlı tomografi (BT) veya manyetik rezonans görüntüleme (MRG) kullanımı ile doğrulanmalıdır.

Boyun Fıtıklarında Cerrahi Olmayan Tedaviler

Boyun Fıtıkları çoğunlukla cerrahi tedaviye gerek kalmadan düzelebilir. Bu nedenle fıtıktan kaynaklanan ağrıyı azaltmak için cerrahi dışı seçenekler öncelikle uygulanır.

Kısa aralıklarla dinlenme, boyun hareketlerini kısıtlama, ödemi azaltan antiinflamatuvar ve ağrıyı kontrol eden analjezik ilaçlar, fizik tedavi veya egzersiz içeren cerrahi olmayan tedaviler uygulanabilir. Cerrahi olmayan tedavilerde amaç; fıtığın yarattığı sinirlerdeki etkilenmeyi azaltmak, ağrıyı hafifletmek ve hastalığın fiziksel sonuçlarını iyileştirmektir. Bu, fıtık hastalarına uygulanan bir seri tedavi yönteminden oluşan düzenli program ile başarılı olabilir.

Boyun Fıtığına bağlı ağrının başlamasından sonra, kısa bir süre (1-2 gün) fiziksel aktiviteyi azaltmak için dinlenmek faydalı olabilir. Bu kısa süreli dinlenmeden sonra tekrar hareket etmeye başlanması eklemlerin hareketsizleşmesini ve kasların güçsüzleşmesini önlemek açısından önemlidir. Ayrıca boynunuzu güçlendirici özel egzersizler verilebilir. Bu tip egzersizler evde gerçekleştirilebilir. Kontrollü egzersizler için zaman zaman bir fizyoterapist gerekebilir. Egzersizleri doktorunuzun veya fizyoterapistin tarif ettiği gibi yapmanız önemlidir.

İlaçlar, analjezikler denilen ağrı kesicileri içerir. Bazen kas gevşeticiler verilebilir. Çok fazla ısrarlı ağrılarınız varsa doktorunuz kısa bir süre için daha etkili uyuşturucu ilaçlar önerebilir. İlaçların sadece önerilen dozda kullanılması önemlidir. İlaçların fazla dozda kullanılması daha hızlı iyileşmenize yardımcı olmayacağı gibi, istemeyen yan etkilere yol açabilir (kabızlık, uykusuzluk, mide kanaması, böbrek sorunları gibi).

Daha önce ne tür tedaviler uygulandığı ve size nasıl etki ettiği hekime muhakkak anlatılmalıdır. Daha önce kullandığınız ilaçların allerjik etkileri olup olmadığını bildirmeniz gerekmektedir.
Nonsteroidal antiinflamatuar ilaçlar (NSAIİ) ağrı kesici ilaçlardır ve fıtığın sonucu olarak ortaya çıkan ödem ve inflamasyonu azaltmak için kullanılır. Size antiinflamatuar ilaç verildiyse mide bulantısı ve mide kanaması gibi yan etkilerine karşı dikkatli olmalısınız. Reçetenin sürekli kullanımının veya uzun süreli ilaç kullanımının herhangi bir sorun yaratıp yaratmayacağını doktorunuzla konuşmanız uygun olacaktır.

Çeşitli enjeksiyonlar, yoğun kol ağrılarınız varsa önerilebilir. Doktorunuz tarafından, epidural (omurilik zarı dışına) veya sinir kökleri çevresine özel bir müdahale ile kortikosteroid ve lokal anestezik madde uygulanması sonucu gerçekleştirilir. Başlangıç enjeksiyonunundan sonra bir veya iki enjeksiyon daha ileri bir tarihte yapılabilir. Bu kapsamlı bir tedavi programının bir parçası olarak yapılmalıdır. Enjeksiyonun amacı sinir ve diskteki inflamasyonu azaltmaktır.

Tetik nokta enjeksiyonları, omurga boyunca ağrılı yumuşak dokulara ve kaslara direkt uygulanan lokal anestezik madde (bazen kortikosteroidlerle birlikte) enjeksiyonlarıdır. Ara sıra ağrı kontrolü için kullanılsalar da bu enjeksiyonlar, Boyun Fıtığının iyileşmesine direk olarak yardımcı olmazlar.

Boyun Fıtıklarında Cerrahi Tedaviler

Cerrahi tedavi, ağrısı tıbbi tedavi yöntemleri ile geçmeyen, belirgin güç kaybı olan, belirgin omurilik basısı olan hastalar için gereklidir. Cerrahinin amacı diskin omuriliğe ve sinire baskı yapan kısmının ortadan kaldırılmasıdır. Bu diskektomi denen yöntemle yapılır. Fıtığın yerine ve tipine bağlı olarak, sıklıkla boynun önünden veya arkasından ameliyat yapılır. Ameliyatın, boynun ön tarafından (anterior yaklaşım) veya boynun arka tarafından (posterior yaklaşım) yapılmasının teknik kararı, fıtığın tam yeri, cerrahın tecrübesi ve seçeneklerini içeren bir çok faktörden etkilenir. Her iki yaklaşımda da fıtığın sinire veya omuriliğe baskısı ortadan kaldırılır. Sonuçlar çok büyük oranda iyidir.

Ön taraftan yaklaşımda, genellikle omurlar arasından boşaltılan fıtık yerine, füzyon sağlamak için kemik maddeler veya hareketi koruyucu protezler konulabilir. Bunun seçimide hasta ve hastalıkla ilgili bir çok faktöre bağlıdır. Ameliyat sonrası ayrıca geçici kullanmak üzere uygun tipte bir boyunluk verilecektir.

Cerrahiden Sonra Neler Bekleyebilirim?

Cerrahi tedavi, Boyun Fıtığından kaynaklanan ve kola yansıyan sinir kökü ağrılarını azaltmakta etkilidir. Çoğu hasta kısa bir dönem içinde (bazen cerrahiden sonraki 24 saatten daha kısa sürede) evine gidebilir. Doktorunuz tarafından cerrahiden sonra, normal günlük aktivitelerinize ne zaman devam edebileceğiniz konusunda önerilerde bulunulacaktır.

Mükemmel bir ameliyat sonrasında bile uygulanacak dinlenme programları günlük yaşam aktivitelerinize hızla geri dönebilmeniz için yardımcı olacaktır. Doktorunuza ameliyat sonrası iyileşmenize yardımcı olacak egzersizler hakkında danışmalısınız.

Çoğu hasta diskektomiye iyi yanıt verir. Fakat her cerrahide girişimde olduğu gibi Boyun Fıtığına yönelik girişimler bazı riskler de içerebilir. Bu riskler; kanama, enfeksiyon, sinir ya da omurilik hasarını içerir. Önden yapılan cerrahi yaklaşımda ses kısıklığı, yutma güçlüğü gibi komplikasyonlar gelişebilir. Bu tip komplikasyonlar genellikle geçicidir. Gelişebilecek en önemli komplikasyon büyük damar veya yemek borusu yaralanmasıdır. Ancak bu tip komplikasyonların görülme oranı çok düşüktür. Ayrıca ağrının cerrahiden sonra düzelmemesi ve belirtilerin tekrarlaması mümkündür. %3-5 civarında hastada disk hernisi tekrarlıyabilir ve sonraki bir zamanda belirtilere tekrar neden olabilir.